Đến Sa Pa, hãy ăn đồ nướng!

Nếu Đà Lạt là thành phố hoa thì vùng đất mù sương Sa Pa là thị trấn của những bản làng heo hút. Trong làn sương mù dày đặc Sa Pa hiện ra thật khác lạ. Nó làm người ta có cảm giác bồng bềnh giữa cơn mộng ảo. Tiếng ồn ào của khu chợ như tiếng gọi người về từ cơn mơ ban trưa: Này, đến Sa Pa rồi đấy!

Người ta nói: đến Sa Pa phải ăn cơm lam trong ống tre của người bản vùng Tây Bắc. Nhưng vẫn còn nhiều lắm những món ăn đậm chất núi rừng mà bạn chẳng thể tìm đâu ngoài việc đến Sapa. Ở đó, không chỉ có món ăn, mà còn là không khí mát lạnh của phố núi, là sương bay là đà, là món rượu ngô Bắc Hà, Mường Kim, là cảm giác mưa phùn giăng mắc ngoài cửa sổ trong lúc bếp than hồng đượm lửa dưới mái hiên.

"Sản vật" vùng cao - nấm rừng

Chúng tôi đến Sa Pa vào một ngày mưa giăng khắp lối.

Sa Pa về đêm sau một cơn mưa rào tháng 5

Đêm ấy, dù đang đầu hạ, Sa Pa bỗng mờ ảo, ẩn dưới màn sương mờ phố núi chiều thứ bảy, ngày hội chợ tình của người dân tộc. Nhanh chóng, mưa lất phất. Chúng tôi bước vào khu vực ăn uống. Ở đây, những hàng quán san sát nhau, những món ăn hầu như tương tự, nhưng luôn toát ra vẻ quyến rũ kỳ lạ với người lữ khách phương xa: đồ nướng than hồng và lẩu nấm rừng hay cá tầm miền ngược.

Chúng tôi chọn ngồi chiếc bàn thấp, gọi vài món nướng. Mưa phùn vẫn bay bay ngoài kia, cái lạnh phố núi cố gắng len lỏi vào, nhưng rồi bị đánh bật bởi hơi nóng của những chiếc lò than đang đượm lửa. Này là miếng “lợn bản cắp nách” vàng ươm đượm mỡ, đang rõ từng giọt xèo xèo, bốc khói trắng thơm mùi thịt rừng nướng than. Những miếng thịt heo mỏng cuốn nấm kim châm trắng hoặc cải mèo xanh (loại cải xanh trồng bởi người Mông, còn gọi là người Mèo) được xiên trên que tre cũng bắt đầu tỏa hương thơm lừng, mời gọi những thực khách đang dạo quanh khu ăn đêm. Chúng tôi gọi thêm 2 ống cơm lam, được làm nóng trên bếp lửa hồng.

Chủ quán là đôi vợ chồng người Kinh, đon đả chào mời, hỏi han chúng tôi trong lúc luôn tay nướng thịt. 

Trong cái lạnh của Sa Pa, đồ nướng có vẻ là lựa chọn đúng đắn nhất. Đến cả cơm người ta cũng "nhồi" đặc trong những ống tre rồi nướng trên ngọn than hồng. Cơm lam (cơm nếp ống tre) được bán khắp nơi ở Sa Pa: trong chợ, trên đường qua lời rao của những người dân tộc bán hàng rong. 

Món cơm thường được giữ nóng, khi ăn, bạn chỉ cần lột lớp vỏ tre bên ngoài, ăn như cách bạn thưởng thức một “que kem nóng hổi”. Ở vùng Vân Nam, Trung Quốc, có món cơm lam đậu phộng (lạc), họ nấu cơm nếp chung với đậu phộng sống, vừa dẻo vừa bùi. Nhưng món cơm lam của người Sa Pa lại khác biệt, cơm nếp nóng hổi trong ống tre được làm nóng trên lửa than, đượm mùi trúc quỳnh thơm phức, cháy giòn bên ngoài, lại mềm dẻo bên trong, phần nào ngon hơn cả món cơm niêu cháy nổi tiếng ở Sài Gòn.

Đến Sa Pa, bạn không nên bỏ lỡ món thịt “lợn bản cắp nách” mang hương vị núi rừng đặc trưng. Thịt lợn sau khi nướng trên lửa than, chắc nịch, thơm mùi mỡ, ám mùi khói. Miếng bì dai dai, tưởng chừng như không thể ăn, nhưng càng nhai, lại càng thấy ngon, thấy ngọt. Nấm kim châm dai dai, cải mèo xanh đăng đắng, kết hợp với thịt lợn cắp nách tươm mỡ, làm cho bàn ăn nhỏ bé giữa núi rừng trở thành bữa tiệc thịnh soạn mà có lẽ chưa từng có vị vua chúa nào từng được nếm qua.

Bên ngoài, mưa phùn vẫn chưa dứt, sương mù đã dần tan. Cái lạnh của đêm hè phố núi càng trở nên mãnh liệt. Bên trong quán, chúng tôi nhâm nhi chút rượu ngô Bắc Hà nóng ấm nhưng không say, hít hà hương thịt nướng núi rừng, cảm nhận từng giọt mỡ vàng tươm ra từng miếng thịt lợn cắp nách, kết hợp cùng cải mèo đắng, cơm lam giòn ngoài dẻo trong. Người ta nói Sa Pa chẳng có gì nếu bạn không đi sâu vào những bản làng của người Mông, người Dao; nhưng tôi lại cho rằng: chỉ với một bữa thịt nướng ngon lành giữa núi rừng, Sa Pa đã có thể hấp dẫn và giữ chân người lữ khách đang mơ về phía rừng núi xanh, háo hức cho cuộc phiêu lưu sắp tới.