Trekking Tam Đảo

Là Tam Đảo của đêm trên đỉnh núi gió thổi lạnh tê người, vầng trăng khuyết chưa bao giờ đẹp đến thế. Nơi hấp dẫn các bạn trẻ và những người ưa khám phá cả trong lẫn ngoài nước, bởi đây là điểm xuất phát cho các cung đường trekking xuyên rừng của vườn quốc gia Tam Đảo. Bạn sẽ thật sự ngỡ ngàng trước sự hùng vĩ của núi rừng và sự tươi đẹp của thiên nhiên nơi đây.

Tam Đảo là dãy núi có chiều dài khoảng 50km, với diện tích 850km2, theo hướng Đông Bắc – Đông Nam, nằm trên địa bàn ba tỉnh Vĩnh Phúc, Thái Nguyên và Tuyên Quang. Ngọn cao nhất có độ cao tuyệt đối là 1.591m. Gọi là Tam Đảo, vì ở đây có 3 ngọn núi nhấp nhô ẩn hiện trong biển mây là đỉnh Thiên Thị (cao 1.591m), đỉnh Thạch Bàn (cao 1.420m) và đỉnh Phù Nghĩa (Phù Nghì, Máng Chỉ, cao 1.250m), về độ cao và tên gọi của 3 đỉnh này hiện các nguồn thông tin vẫn chưa thống nhất. Hiện nay, có nhiều tuyến trekking tại vườn quốc gia Tam Đảo, trong số đó cung đường được lựa chọn nhiều nhất là chinh phục ba đỉnh Tam Đảo.

Từ những năm 30 – 40 của thế kỷ trước, Tam Đảo và vùng phụ cận hiến cho du khách một hệ thống đường du ngoạn, thám hiểm phong phú, thú vị không kém nơi nghỉ mát nào khác. Tính từ trung tâm thị trấn là các tuyến: tuyến lên đỉnh phía Bắc, tuyến lên đèo Thái Nguyên, tuyến lên đỉnh phía Nam, tuyến khám phá vành đai, tuyến lên đỉnh Thạch Bàn - Thiên Thị, tuyến đường Đá trổ. Các tuyến này được miêu tả cụ thể trong cuốn sách “Tam Đảo xưa và nay” xuất bản năm 2009 của Sở Văn hoá Thể thao Du lịch Vĩnh Phúc (Trang 48 – trang 50).

Những ai từng trek Tam Đảo hầu hết thừa nhận ở Tam Đảo có những cung đường độc đáo rất đáng để khám phá, thậm chí còn hấp dẫn và phiêu lưu hơn chinh phục đỉnh Fansipan. Bao trùm Tam Đảo là những cánh rừng biến đổi liên tục theo độ cao của núi, từ rừng rậm nhiệt đới ẩm nguyên sơ với các thân cây lớn, lá to, dây leo chằng chịt, tới cây lá kim, cây thấp và bụi rậm ẩm thấp, rừng thứ sinh trồng keo, bạch đàn ở dưới chân núi và lưng chừng núi. Lên gần tới đỉnh núi lại là những rừng trúc bạt ngàn với thân nhỏ, chắc, thẳng tắp, lá xanh mướt ken dày đặc vào nhau. Đi trong rừng trúc, phảng phất một chút sương khói tạo nên bởi độ cao, cho bạn cảm giác bồng bềnh mờ ảo bao trùm khắp không gian…

Dọc đường đi, các “trekker” (khách du lịch của loại hình du lịch trekking) cũng không khỏi ngỡ ngàng khi bắt gặp rất nhiều loài hoa ở ven đường. Vườn quốc gia Tam Đảo đang lưu giữ nhiều loài thực vật quý hiếm như: 16 loại hoa trà (trong tổng số 50 loài trên thế giới), 7 loài hoa đỗ quyên mọc rải rác khắp các đỉnh cao trên 1000m. Đặc biệt hơn, trên Tam Đảo còn phát hiện khoảng 40 loài hoa lan, trong đó có một số loài hoa lan quý hiếm như: lan hoàng thảo Tam Đảo, lan hài đốm, lan chuông, lan kim tuyến... Trong những năm qua, việc khai thác trái phép các loài lan, tiêu biểu là lan kim tuyến làm giảm đa dạng sinh học của loài ở Tam Đảo. Ngoài ra còn vô số các loài hoa họ mua màu hồng nhạt, các loài hoa dại sặc sỡ tím vàng, hương thơm lạ… Những cánh hoa rừng đủ màu sắc làm tăng thêm hứng khởi của các trekker trên đường chinh phục đỉnh cao. Thi thoảng bạn lại bắt gặp những cây thuộc họ phong tô những chấm đỏ giữa màu xanh bạt ngàn.

Không bất ngờ khi bạn dễ dàng gặp ở dọc đường đi, hay bên các khe suối những đàn bướm đầy màu sắc bay lượn dập dìu. Vườn quốc gia Tam Đảo hiện có 11 họ bướm với khoảng 150 loài khác nhau. Tiết trời Tam Đảo mát mẻ cùng nhiều loại hoa khoe hương sắc là nơi trú ngụ của nhiều loài bướm, mang lại sự tươi mới cho rừng già... Hiện nay, nạn săn bắt bướm trái phép đã làm số lượng bướm giảm đáng kể. Thú vị nhất là dọc đường bạn được nghe tiếng chim hót véo von. Chẳng vậy mà hiện nay, vườn quốc gia Tam Đảo là một trong những điểm du lịch xem chim (bird watching) được những người xem chim (birder) chuyên nghiệp tìm đến.

Cung đường trek từ thị trấn Tam Đảo sang chùa Địa Ngục như dẫn bạn vào một mê cung. Qua mỗi khúc cua, bạn tưởng rằng mình đã đi qua khúc cua đó, nhưng kỳ thực không phải vậy. Thi thoảng xuất hiện những lá cờ phướn như để dẫn lối vào chùa Địa Ngục. Nhiều đoạn tán rừng che hầu hết ánh sáng, có đoạn rừng trúc phủ kín chỉ còn một lối mòn sâu hun hút. Bạn sẽ thấy hồ hởi khi đi qua đoạn quang đãng, ánh mặt trời khích lệ người chinh phục càng hăng say tiến về phía trước. Bạn cũng có thể tận dụng những đoạn này để chụp những tấm ảnh làm kỷ niệm. Chừng nửa đoạn đường giữa một khúc cua cạnh con suối thấy xuất hiện một bát hương gợi màu sắc tâm linh. Mùa hè số lượng các lạch suối nhiều hơn, nhưng mùa nào cũng vậy, những dòng suối vẫn mát lạnh, chảy hiền lành và trong leo lẻo. Trước khi đến chùa Địa Ngục, có một lối mòn dẫn bạn lên một đỉnh núi mang cái tên rất lạ. Theo những người dân sinh sống lâu năm tại đây cho biết, khi leo lên đỉnh này ở độ cao hơn 1.200m dưới những tán rừng nguyên sinh rong rêu bao phủ, du khách sẽ bước trên các thảm thực vật và có cảm giác êm ái bập bềnh. Chính vì thế ngọn núi này được người địa phương gọi là đỉnh Rùng Rình.

Có nhiều nhóm trek đi về trong ngày, nhưng một số các nhóm sẽ cắm trại qua đêm phụ thuộc vào việc lựa chọn tuyến trek. Thường địa điểm cắm trại gần các đỉnh núi (Thạch Bàn, Thiên Thị) vì từ đó bạn có thể ngắm vùng đồng bằng về đêm. Cắm trại đêm trên núi, nhất là những đêm giữa tháng, trăng sáng vằng vặc, thật là một cảm giác phiêu bồng. Đêm trên đỉnh, nhìn ra xung quanh, thấy đất trời tối thẫm một màu như được nối liền bằng một dải sương màu bạc. Xa xa thấp thoáng một vài ánh đèn của thị trấn Tam Đảo ẩn hiện trong làn sương. Xung quanh là rất nhiều đỉnh núi lớn nhỏ đứng trầm mặc như canh gác cho những người khách bộ hành. Văng vẳng trong đêm là tiếng kêu của muông thú đi ăn. Càng về khuya trời càng lạnh, sương lúc này đã đọng thành từng hạt rơi lộp bộp trên mái lều, xào xạc trên các tán cây rừng. Giữa rừng núi mênh mang sương lạnh, bồng bềnh như tiên cảnh, nhấp một ngụm rượu ngọt thơm, bạn sẽ thấy ấm áp lạ kỳ...

Cảnh sắc đẹp và nên thơ là vậy, nhưng đường trek Tam Đảo phần nhiều đi qua rừng rậm, rừng trúc, độ dốc không quá lớn nhưng một số đoạn, đặc biệt những đoạn gần tới đỉnh Thiên Thị, Thạch Bàn và phần lớn đường leo lên đỉnh Phù Nghĩa có độ dốc khá cao, nhiều đoạn gần như thẳng đứng, không có lối đi. Những trekker phải bám vào các rễ cây, tảng đá để leo lên. Nhiều đoạn gần như phải đu mình trên các rễ cây rừng, nếu không cẩn thận có thể trượt ngã. Những lúc gặp mưa rừng là những lúc khó khăn nhất. Thường thì các nhóm trek thuê porter (người khuân vác) vừa là người chỉ đường (thay cho hướng dẫn viên địa phương – local guide), vừa giúp khuân vác đồ. Dẫu vậy, người đi sau vẫn phải bám theo người đi trước hoặc dùng dao chặt vào thân cây để đánh dấu tránh lạc đường.

Vượt qua khó khăn và mệt mỏi, các đỉnh Thạch Bàn, Phù Nghĩa lần lượt được chinh phục. Đứng trên đỉnh núi, ngồi nghỉ ngơi, uống nước rồi thong thả ngắm cảnh núi rừng, ngắm đất trời mở rộng về bốn phía mới thấy đẹp đến nao lòng. Thú vị là đứng trên đỉnh Phù Nghĩa vào những ngày trời trong, còn có thể nhìn thấy T.p Thái Nguyên và hồ Núi Cốc thấp thoáng ở xa xa. Nhìn ngắm thị trấn Tam Đảo nhỏ bé, xinh đẹp hiện ra trong nắng chiều vàng như rót mật, hẳn những ai ưa khám phá đều mong có những dịp như vậy.

Một vài điểm lưu ý khi trekking Tam Đảo:

Để có một chuyến trekking an toàn và thành công phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm di chuyển trong hành trình, sự phối hợp giữa các thành viên trong đoàn, việc chuẩn bị đồ dùng cho đoàn, đồ dùng cá nhân, các yếu tố khách quan,… Riêng đối với Tam Đảo, xin có một số lưu ý như sau:

- Rừng Tam Đảo là rừng mưa nhiệt đới nên thời gian thích hợp để trekking ở Tam Đảo là vào mùa khô từ tháng 9 năm trước tới tháng 4 năm sau, khoảng thời gian thời tiết khô ráo, mát mẻ, tránh được vắt và nhiều loại côn trùng khác. Trong trường hợp đi vào các thời gian khác, việc phòng chống vắt bằng các thuốc chuyên dụng là khá cần thiết. Các biện pháp phòng rắn cắn cũng cần được lưu ý.        

- Cần xin phép Ban quản lý rừng quốc gia Tam Đảo để được vào rừng và cắm trại trên núi. Tuyệt đối tuân thủ các quy tắc về phòng chống cháy rừng. Không săn bắt các loại thú và chặt phá cây rừng trái phép. Nếu cắm trại phải chuẩn bị lều trại, dây thừng, tấm trải, túi ngủ, dao đi rừng, bật lửa, nến đốt, nồi, siêu đun nước.

- Mang theo một số thuốc cơ bản như: thuốc tiệt khuẩn nước, dầu gió, thuốc hạ sốt, thuốc trị tiêu chảy, thuốc kháng sinh, bông băng, thuốc đỏ 1%, cồn y tế, kem chống muỗi, vắt. Thông thường du khách đi trek nên mang theo đồ ăn sẵn, đồ khô vừa nhẹ lại không phải chế biến. Một số đồ ăn có thể bảo quản lâu và dễ sử dụng, nhiều năng lượng như ruốc khô, xúc xích, đồ hộp, lương khô, mỳ tôm, thịt bò khô, lạc rang, rau khô đóng gói, bánh quy, kẹo ngọt, sôcôla, viên C sủi để tăng cường sức đề kháng, café, một chút rượu. Chia đều cho các thành viên trong đoàn mang. Các thành viên trong đoàn cần thu gom rác của mình và mang xuống thị trấn Tam Đảo bỏ vào thùng rác để các đơn vị vệ sinh môi trường ở đây thu gom và xử lý tránh gây ảnh hưởng đến cảnh quan và gây ô nhiễm môi trường.

- Vì cung đường trek còn khá hoang sơ, nhiều đoạn chưa thành đường mòn, lại có rừng rậm rạp bao phủ, nên rất dễ bị lạc đường, bởi vậy nếu trong đoàn không có ai biết đường nhất thiết phải có hướng dẫn viên (là người địa phương) dẫn đường. Di chuyển theo cự ly để có thể hỗ trợ nhau trong trường hợp có sự cố, không nên tách ra đi một mình, nhất là khi vượt suối, qua vực, đi trên đường nguy hiểm.