Top 23 món ăn đặc trưng ẩm thực miền Bắc

Việt Nam được WRA xác lập kỉ lục là đất nước sở hữu nhiều món sợi hấp dẫn nhất thế giới. Nói đến món sợi đặc trưng của đất ắc là không thể không nhắc đến phở Hà Nội. Thậm trí phở đã trở thành một thương hiệu khi người ta nhắc đến Việt Nam, nhắc đến miền Bắc.

Ra đời vào đầu thế kỷ 20, nơi xuất hiện đầu tiên ở Hà Nội và Nam Định. Phở có thành phần chính là bánh phở và nước dùng (hay còn gọi là nước lèo theo cách gọi của miền Nam). "Bánh phở" theo truyền thống được làm từ bột gạo, tráng thành tấm mỏng rồi cắt thành sợi. Để thưởng thức được tô phở ngon tùy thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm và bí quyết của người chế biến, trong đó quan trọng đặc biệt là nồi nước dùng. Nước dùng cho nồi phở được ninh từ xương bò (xương lợn), sá sùng, kèm theo nhiều loại gia vị như: quế, hồi, gừng nướng, thảo quả, đinh hương, hạt mùi, hành khô nướng tạo nên hương vị đặc trưng riêng.

Các loại phở phổ biến nhất là phở bò và phở gà (các loại thịt được ăn kèm với phở). Thịt bò được dùng cho phở phải là loại thịt bắp, nạc, được làm tái hay chín hẳn. Thịt gà là gà ta già luộc, xé thịt cho thịt ngọt đậm đà. Phở luôn được thưởng thức lúc còn nóng và thường được thưởng thức cùng hạt tiêu, giấm ớt, lát chanh thái. Các thương hiệu phở gia truyền nổi tiếng được nhiều người biết đến có thể kể như: Phở Bát Đàn, Phở mặn Gầm Cầu, Phở Sướng, Phở Vui, Phở Nhớ, phở Thìn Bờ Hồ, phở Thìn Lò Đúc. Nhiều hàng phở treo biển "Phở gia truyền Nam Định", đặc biệt với những người thuộc dòng họ Cồ cũng góp phần không nhỏ vào danh sách các hàng phở nổi tiếng ở Hà Nội như Phở Cụ Chiêu - Hàng Đồng, Phở Cồ Thưởng - Thái Thịnh, Phở Cồ Cử - Thụy Khuê. Không chỉ nức tiếng gần xa với hương vị đậm đà, phở Hà Nội còn có giá trị dinh dưỡng rất cao trong bát phở có chứa 18-20 loại thực phẩm gốc động vật và thực vật tự nhiên. Điều đặc biệt nhất ở phở là các nguyên liệu đó được sử dụng gần như ở trạng thái nguyên thủy và tự phối hợp với nhau hài hòa để tạo nên một hương vị đặc trưng rất lạ lẫm, ngon miệng, dễ tiêu hóa.

Nếu bạn có bạn bè, đối tác sắp đến Hà Nội công tác, sinh sống thì hãy giới thiệu cho họ về ẩm thực thủ đô, đặc biệt là về món phở truyền thống nhé. Bạn cũng có thể đưa họ đi nếm thử các món ngon ăn một lần nhớ mãi không quên theo mùa của Hà Nội để họ được trải nghiệm sự đa dạng và phong phú của ẩm thực thủ đô.

Thanh Trì có bánh cuốn ngon,
Có gò Ngũ nhạc, có con sông Hồng,
Thanh Trì cảnh đẹp, người đông,
Có cây sáo trúc bên đồng lúa xanh.

Nhắc đến các món ăn làm từ lúa gạo ngon đã tồn tại từ bao đời nay của người dân đất Hà Thành sẽ là một thiếu sót lớn nếu không nhắc đến bánh cuốn Thanh Trì. Đĩa bánh cuốn nóng hổi thơm ngon với nhiều nguyên liệu khác nhau vẫn trường tồn theo thời gian mà không hề thay đổi.

Làm bánh cuốn cũng khá công phu, bột tráng bánh phải chọn loại gạo ngon thường là gạo gié cánh, tám thơm, xay mịn như nước, từng lá bánh được tráng trên khuôn vải căng chụp trên nồi nước sôi. Mỗi lá bánh mỏng tang như tờ giấy, được thoa thêm một chút mỡ phi hành cho thơm. Khách ăn đến đâu, người bán khẽ bóc từng lá đến đây như tách thứ lụa mỏng, mịn mỡ màng, đây là công đoạn công phu nhất đòi hỏi nhiều kĩ năng thành thục của người nghệ nhân tráng bánh vì nếu đổ bọt quá dày thì bánh sẽ không đẹp mắt mà còn khó chín, đổ bánh quá mỏng thì bánh không thành hình đẹp, lúc lấy bánh cũng là cả một bầu trời khéo léo khi phải lấy từng lá bánh mỏng sao cho không rách. Bánh cuốn không chỉ ngon và trông đẹp mắt, để thưởng thức trọn vẹn vị ngon của bánh cần có nước chấm. Nước chấm khéo pha với các loại nước mắm ngon, dấm nếp, thêm vài lát ớt tươi, giọt cà cuống và hành phi . Bánh có thể ăn kèm với chả quế, ruốc thịt, ruốc tôm hấp nóng trong một nồi nước. Mỗi đĩa bánh cuốn Thanh Trì với mươi lá mỏng là đủ một bữa điểm tâm thanh cảnh mà ngon lành.

Một số địa chỉ nổi tiếng chuẩn vị Hà Thành mà các thực khách có thể ghé qua thưởng thức như: bánh cuốn Hàng Bồ, bánh cuốn cô Lan, bánh cuốn bà Hanh, bánh cuốn bà Hoành, bánh cuốn Đại Đồng, bánh cuốn Hàng Cót, bánh cuốn Bảo Khánh, bánh cuốn Bế Văn Đàn, bánh cuốn Đào Duy Từ, bánh cuốn Phượng.

Cạnh phở thì bún chả cũng là món ăn ngon trong danh sách cứ đi xa Hà Nội là nhớ, và nếu có đặt chân tới thủ đô thì nhất định phải nếm thử.

Bún chả là món ăn với bún, chả thịt lợn nướng trên than hoa và bát nước mắm chua cay mặn ngọt. Món ăn xuất xứ từ miền Bắc Việt Nam, là thứ quà có sức sống lâu bền nhất của Hà Nội, nên có thể coi đây là một trong những đặc sản đặc trưng của ẩm thực Hà thành. Bún chả có nét tương tự món bún thịt nướng ở miền Trung và miền Nam, nhưng nước mắm pha có vị thanh nhẹ hơn. Trước đây bún chả thường được ăn vào buổi trưa nhưng ngày nay các bạn có thể thưởng thức ẩm thực kinh kỳ tất cả các buổi trong ngày.

Có rất nhiều biến tấu từ món bún chả mà các thực khách có thể tham khảo như bún chả bọc lá chuối, bún chả kẹp que, bún chả ăn sáng, bún chả dấm sấu dấm me, .....

Không khó để tìm được một quán bún chả tại Hà Nội. Một số cái tên nổi tiếng với hương vị bún chả đặc trưng như bún chả Đắc Kim ở Hàng Mành, bún chả Bình Chung ở Bạch Mai, bún chả Sinh Từ, bún chả Duy Diễm ở Ngọc Khánh, bún chả Hương Liên ở Ngô Thì Nhậm, bún chả Ngọc Xuân ở Thụy Khuê, .....

Tạm biệt với các món ăn ẩm thực của đất kinh kỳ để cùng khám phá một món ăn chơi vô cùng hấp dẫn của tỉnh Hải dương. Bánh đậu xanh là loại bánh đặc sản của Hải Dương mà rất nhiều người, kể cả người nước ngoài đã phải lòng ngay khi nếm thử. Bánh đậu xanh không quá cầu kỳ mà thật giản dị, mộc mạc nhưng lại chứa đựng hương vị nồng nàn của miền quê Bắc Bộ.

Để làm bánh phải dùng bột đậu xanh nguyên chất, hương thơm thuần khiết không có hương liệu công nghiệp. Bánh ngon làm bằng bột ướt, có trộn mỡ, đường vừa phải để tạo độ ngọt thanh và phải béo ngậy, thơm mùi đậu xanh. Nguyên liệu để chế biến bánh gồm: Đậu xanh, đường tinh luyện, dầu thực vật, vani. Tất cả đều phải được chọn lọc và được chế biến tinh khiết. Bốn nguyên liệu trên pha trộn với nhau theo một tỉ lệ nhất định, vượt tỉ lệ đó bánh sẽ kém chất lượng. Bánh đậu xanh khi thưởng thức cùng trà sẽ tạo nên một hương vị rất Việt Nam.

Các thương hiệu bánh đậu xanh nổi tiếng của Hải Dương phải kể đến như bánh đậu Nguyên Hương, bánh đậu Hòa An. Bánh đậu xanh Hải Dương nổi tiếng khắp đất nước bởi khi ăn bánh có vị ngọt thanh, vừa bỏ vào miệng là tan biến ngay nhưng người ăn vẫn kịp thưởng thức thưởng thức được vị ngọt, chút béo và hương thơm thoang thoảng mùi hương hoa bưởi và mùi đậu xanh, khiến người ăn bất giác mà tiếp tục mở những miếng bánh khác ra thưởng thức. Những người con xa xứ đều nhớ mãi, khó có thể quên được hương vị đặc trưng của bánh đậu xanh. Chính vì thế nên nếu dịp ghé qua Hải Dương, bất kỳ ai cũng phải nếm thử chút hương vị này hay mua về làm quà.

Ninh Bình không chỉ thu hút đông đảo du khách bởi sở hữu nhiều cảnh sắc thiên nhiên đẹp mà còn làm say lòng những tâm hồn yêu ẩm thực với thực đơn đa dạng các món dê núi trứ danh. Thịt dê Ninh Bình ngon hơn các vùng khác vì dê ở đây nuôi trên núi đá, ăn đa dạng các loại lá cây nên thịt dê săn chắc hơn so với dê thả đồi. Ninh Bình có bí quyết riêng, biến dê thành món đặc sản nổi tiếng. Các món ăn làm từ dê núi Ninh Bình rất đa dạng như tái dê, lẩu dê, dê xào, dê nướng, dê né, dê hấp, dê hầm... Đặc biệt món tái dê làm rất khéo, thịt ngọt và giòn, ăn với các loại rau thơm như lá đinh lăng, lá mơ, lá sung,.. vị bùi bùi sẽ ngấm vào tận tâm can của người thưởng thức.

Thịt dê có giá trị dinh dưỡng cao, được sử dụng như một loại thực phẩm chữa bệnh đau lưng, tiết dê pha rượu giúp bổ huyết, chữa đau đầu, choáng váng. Trong dân gian, món ăn bồi bổ từ thịt dê có tác dụng chữa trị các chứng bệnh đau lưng mỏi gối, bổ thận tráng dương, ít tinh trùng, hoa mắt ù tai, lưng gối yếu, yếu sinh lý,...

Bún cá Hải Phòng là một món ăn rất phổ biến do ở đây có sẵn nhiều loại cá tươi ngon để làm chả cá. Bún cá Hải Phòng là sự kết hợp nhuần nhuyễn hải sản và những sản vật từ đồng ruộng. Cá trong bát bún gồm: chả cá và cá rán xắt khúc. Chả cá tạo ra hương vị đặc biệt nhất cho món bún này, đồng thời nó cũng là thành phần quan trọng để quyết định sự ngon miệng của bát bún. Chả cá phải được làm bằng cá thu, thịt cá được lọc ra giã nhuyễn với thì là, hạt tiêu, kèm một chút bột nghệ cho ngon mắt... Nước dùng phải được ninh bằng xương ống lợn với nước luộc xương cá biển mới ngọt và có mùi đặc trưng.

Ăn bún cá không thể quên rau muống thái nhỏ, cùng xà lách, kinh giới, húng,... Món bún cá không đem lại cảm giác no ngấy cho người ăn, cho nên mấy ngày Tết bún cá được bày bán ở khắp các phố ở Hải Phòng. Những địa chỉ bún chả cá nổi tiếng mà thực khách có thể ghé qua tại Hải Phòng như bún chả cô Hường, bún cá Long Thủy,.....

Đến với Hà Giang dù bất kỳ mùa nào trong năm cũng khó lòng bỏ qua một tô cháo ấu tẩu có vị đắng đặc trưng. Cháo ấu tẩu Hà Giang có vị béo ngậy, thơm, cay và đặc trưng của củ ấu tẩu. Khi mới ăn bạn sẽ cảm nhận thấy một vị đắng bùi, khó nuốt, nhưng chỉ vài ba thìa đã thấy ngọt miệng, ăn nhiều còn có thể sinh nghiện. Bát cháo ấu tẩu như món cháo giải cảm của đồng bào dân tộc. Cháo ấu tẩu thường chỉ được ăn vào buổi tối có tác dụng tốt nhất qua giấc ngủ đêm. Bát cháo ấu tẩu cũng như vị thuốc thần giúp xoa tan mệt nhọc của một ngày để có một giấc ngủ sâu và khoan khoái hơn.

Nấu được bát cháo Ấu Tẩu cũng cầu kỳ và nhiều công đoạn. Củ ấu tẩu được ngâm kỹ trong nước vo gạo đặc một đêm, sau đó rửa sạch và đem ninh hơn 4 giờ cho tới khi củ mềm, bở tơi. Gạo tẻ thơm, trộn ít nếp cái hoa vàng cho cháo đặc sánh. Bột củ ấu tẩu được nấu lẫn gạo và nước dùng ninh từ chân giò lợn. Cuối cùng khi bắc ra đập trứng gà, cho thêm ớt, tiêu, hành, rau mùi dậy lên mùi thơm ngọt ngào. Thêm chút tía tô tăng thêm tác dụng giải cảm của bát cháo. Vị ngon của cháo còn phụ thuộc bí quyết của từng nhà hàng.

Một số địa chỉ cháo ấu tẩu ngon bạn không thể bỏ lỡ khi đến với Hà Giang là quán cháo ấu tẩu Hương, cháo ấu tẩu Ngân Hà,....Nếu có dịp đến Hà Giang, bên cạnh thắng cố, rượu ngô, tam giác mạch,... bạn hãy nhớ ghé chợ phiên ăn bát cháo ấu tẩu, món cháo "đặc sản" của xứ sở mờ sương, ăn ngon đến lạ lùng.

Chả mực Hạ Long là đặc sản ẩm thực nổi tiếng chỉ có tại biển Hạ long – Quảng Ninh. Đây là món ăn hấp dẫn không chỉ du khách trong nước mà còn hấp dẫn với cả du khách nước ngoài bởi vị dai, giòn và thơm của mực. Phải nếm thử chả mực của Hạ Long bạn mới cảm nhận được đúng nhất hương vị tuyệt vời của món ăn này. Để có sản phẩm ngon, nguyên liệu để làm chả mực phải là mực mai, loại to, tươi sống. Nguồn nguyên liệu này được các cơ sở làm chả mực giã tay chọn mua rất kỹ lưỡng, sau đó loại bỏ mai, râu đen, da, ruột và bầu mực... rồi rửa thật sạch và thấm khô. Mực được bỏ từng miếng một vào cối và giã bằng tay. Có miếng được giã hơi rối, vừa đủ để bắt dính. Sau khi hoàn thành khâu giã, chả mực được nặn thành từng miếng rồi rán vừa lửa và để khô.

Chả mực Hạ Long được người ta truyền tai nhau bởi hương vị thơm ngon đặc biệt, không loại chả nào bằng và không nơi nào có ngoại trừ vùng biển Hạ Long xinh đẹp. Những loại chả thông thường, thậm chí dù cũng làm bằng mực tươi nhưng vẫn không có được hương vị giống như chả mực Hạ Long. Miếng chả ngọt thơm, nồng nàn, dai mềm mà không bở, ngoài vàng giòn trong trắng mịn, đậm đà vị biển như tan trong miệng, đủ để những người sành ăn nhất cũng phải tấm tắc khen ngợi.

Các thương hiêu chả mực nổi tiếng tại Quảng Ninh như: Chả Mực DASAVINA, Chả mực Thoan, Chả mực Hiền Nhung, Chả mực Phúc, Chả mực Bà Nụ.

Chả cá Lã Vọng là tên của một đặc sản Hà Nội. Đây là món cá tẩm ướp, nướng trên than rồi rán lại trong chảo mỡ, do gia đình họ Đoàn tại số nhà 14 phố Chả Cá (trước đây là phố Hàng Sơn) trong khu phố cổ giữ bí quyết kinh doanh và đặt tên cho nó như trên.

Chả cá Lã Vọng được làm từ cá Lăng tươi rói được chăm sóc tỉ mỉ, tẩm ướp gia vị cầu kì đậm hương vị truyền thống. Cá lăng là loại cá ít xương, ngọt thịt và thơm, nếu không có cá lăng thì có thể dùng đến cá nheo, cá quả, nhưng cá nheo thì thịt bở hơn và cá quả thì nhiều xương dăm hơn nên không ngon bằng cá lăng.

Chả phải ăn nóng. Khi ăn, gắp từng miếng cá ra bát, rưới nước mỡ đang sôi lên trên, ăn kèm bún, bánh đa nướng, lạc rang, thìa là, hành hoa, dọc hành chẻ nhỏ ngâm dấm, rau mùi, húng Láng và mắm tôm. Mắm tôm phải được pha chế bằng cách vắt chanh tươi, một ít nước mỡ, đường, rượu trắng và ớt, đánh sủi bọt lên rồi thêm chút tinh dầu cà cuống. Một số khách nước ngoài không ăn được mắm tôm thì thay bằng nước mắm, nhưng nước mắm ít nhiều khiến món chả cá bị giảm hương vị.

Món này có thể nhắm với rượu và hợp với tiết trời lạnh. Với trời nóng thì, để cho đỡ ngán, thực khách thường uống bia.

Đặc sản miền Bắc ngon cực kỳ nếu bạn ăn được Bún đậu mắm tôm là món ăn dân dã đặc sản của miền Bắc. Bún đậu mắm tôm rất kén người ăn. Tuy nguyên liệu khá đơn giản, chỉ có bún tươi, đậu phụ rán, chả cốm, rau thơm nhưng ngon nhất là ăn bún đậu mắm tôm kèm nước chấm “mắm tôm” thần thánh không phải ai cũng ngửi và ăn được. Nhưng nếu bạn ăn và ngửi được thì sẽ bị nghiện luôn đấy. Hoặc nếu bạn không ăn được mắm tôm thì có thể yêu cầu đổi thành nước mắm chấm thường nha.

Các hàng bún đậu mắm tôm nổi tiếng Hà Nội là Bún đậu mắm tôm Trung Hương (ngõ Phất Lộc, Hà Nội), Bún đậu mắm tôm 5 (Mã Mây, Hà Nội), Bún đậu mắm tôm lòng nướng (Hoàng Cầu), Bún đậu mắm tôm Gốc Đa (Ngõ gạch), Bún đậu mắm tôm Giang (Trung Tự), Bún đậu mắm tôm Nghĩa Tân, Bún đậu mắm tôm Cây Bàng (Đại La), Bún đậu mắm tôm cô Tuyến (Hàng Khay), Bún đậu mắm tôm ngõ Trạm, Bún đậu mắm tôm Cây Đa (Thụy Khuê).

Nem rán là một trong những món ngon Việt Nam không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết hay bữa cơm sum họp gia đình. Nem rán Hà Nội có nhân là miến, mọc nhĩ, nấm hương, thịt băm, hành, trứng, su hào, cà rốt,… được cuộn trong bánh đa nem được tráng mỏng. Khi cắn nem rán, bạn sẽ thấy vị thơm ngọt hòa quyện các nguyên liệu cùng với vỏ ngoài giòn rụm trong miệng rất đã. Nem rán đặc sản Hà Nội được chấm cùng nước chấm chua ngọt.

Nhân nem: Thái nhỏ thịt rồi xay hoặc bằm nhuyễn. Rau thái sợi, cắt khúc vừa quấn cuộn. Miến (đã được ngâm qua nước), mộc nhĩ, nấm hương ngâm nước (nếu nấm tươi không cần ngâm), rửa sạch rồi thái nhỏ. Hành băm nhỏ. Tất cả trộn đều với trứng và gia vị (nên cho vào rất ít muối vì bánh tráng đã có sẵn vị mặn).

Gói nem: Bánh đa nem ủ mềm, cắt mép cứng, rồi cắt nhỏ vừa với độ dài dự định của nem, thường khoảng 3 đốt (lóng) tay; cho nhân vào cuốn tròn lại (chú ý không cuốn chặt tay). Còn nếu dùng vỏ hoành thánh chỉ việc gỡ từng vỏ hoành thánh và cho nhân gói như gói nem.

Rán nem: Bỏ vào chảo dầu nóng (dầu vừa mặt nem, không nên cho quá nhiều, nem sẽ bị nổ mặt và bung mép), để nhỏ lửa, trở đều tay cho đến khi nem chín vàng đều, vớt ra ăn nóng cùng với nước mắm pha chế gồm chanh (vớt bỏ hột để nước chấm không bị đắng, tỏi, ớt (bỏ hột, bằm nhuyễn), lượng đường cho vào hòa tan trong nước và nước mắm cho tới khi ớt và tỏi nổi hết lên trên bề mặt) và các loại rau thơm: ngò, tía tô, quế, rau răm, diếp cá, húng, đặc biệt là rau kinh giới và húng lủi (húng chó), xà lách. Có thể ăn kèm với bún sợi nhỏ. Hoặc nếu ăn kiểu người Trung thì chỉ việc chấm xì dầu hay tương đen, tương cà hay mayonnaise đều được tùy khẩu vị.

Đến vùng đất cảng Hải Phòng thì không ai là không biết bún cá. Bún cá cay Hải Phòng là một trong những món ngon Việt Nam mang hương vị đồng quê. Khác với bún cá Hà Nội, Bún cá Hải Phòng có hương vị nước dùng và được ăn cùng miếng cá rô giòn rụm, chả cá thu dai dai, mềm ngọt đậm đà vị cá và phải ăn cùng rau dọc mùng giòn giòn. Bún cá Hải Phòng được ăn cùng với nước me nên có vị nước chua chua thơm thơm.

Các hàng bún cá cay nổi tiếng ở Hải Phòng: Bún cá chợ Đôn, Bún cá cay Cổng Cảng, Bún cá cay cô Hường, Bún cá cay 66 Lê Lợi, Bún cá cay Lê Lai, Bún cá cay Thắng Tồ,....

Nếu vi vu đến vùng đất cảng Hải Phòng xinh đẹp thì đừng quên thưởng thức món ăn đặc sản Hải Phòng này nha.

Cốm làng Vòng là một đặc sản ẩm thực của Việt Nam. Đây là một sản phẩm đặc trưng của làng Vòng ngày trước có tên là thôn Hậu, thuộc xã Dịch Vọng, huyện Từ Liêm; nay thuộc phường Dịch Vọng hậu, quận Cầu Giấy, Hà Nội

Nghề làm cốm làng Vòng, bắt nguồn từ truyền thuyết: Vào một mùa thu cách đây cả ngàn năm, khi lúa bắt đầu uốn câu thì trời đổ mưa to, gió lớn, đê vỡ, ruộng lúa cao nhất đồng cũng chìm nghỉm. Người làng Vòng đành mò cắt những bông lúa còn non ấy đem về rang khô, ăn dần, chống đói. Không ngờ cái sản phẩm bất đắc dĩ ấy lại có hương vị riêng, rất hấp dẫn, khiến người làng Vòng thường hay làm để ăn chơi mỗi khi mùa thu đến.

"Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì
Tương Bần, húng Láng còn gì ngon hơn"

Nhắc đến cốm Vòng là thứ cốm dẹt, màu xanh non làm từ nếp cái hoa vàng vừa qua kỳ đổ sữa. Nghề làm cốm cũng lắm công phu, lúa già hạt cốm không còn xanh, cứng và gãy nát. Lúa non quá, hạt cốm bết vào vỏ trấu, nhão mất ngon. Thường lúa gặt hôm nào đem rang và giã cốm hôm đó, rang lúa sao cho vừa lửa, hạt cốm chín tới, không giòn mà tróc trấu. Giã cốm bằng loại cối riêng, nhịp chày nhẹ và đều, sao cho cốm mịn và dẻo.

Cốm được gói vào lá sen già ấp ủ hương sen tinh khiết hoặc lá khoai rát xanh non và buộc bằng những sợi rơm vàng. Cốm được xem như một món quà ăn chơi không dành cho người sống vội bởi lẽ để thưởng thức được vị tinh tế ngào ngạt của cốm ta phải bốc từng dúm nhỏ đựng trong lá sen, nhai cốm thật chậm rãi để cảm nhận vị ngọt thơm thoang thoảng của lúa nếp non và hương sen ngào ngạt. Cốm làng Vòng là một biểu tượng của mùa thu Hà Nội và nó cũng thanh tao như người dân Tràng An vậy.

Bánh tẻ (bánh lá, bánh răng bừa) là thứ bánh truyền thống ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Bánh là từ bột gạo tẻ, gói ngoài bằng lá dong và được luộc (hấp) chín. Nhân bánh gồm thịt lợn vai, mộc nhĩ (hoặc nhân đỗ cho người không ăn được bánh nhân thịt lợn). Bánh được làm từ gạo tám thơm thì sẽ thơm, mềm, dẻo chắc bánh hơn. Mỗi địa phương có cách làm bánh tẻ riêng, nhưng đều mang được hương vị riêng mà chỉ có ở miền Bắc. Bánh tẻ chấm với nước mắm rắc hạt tiêu xay với chanh, tỏi, ớt hoặc chấm với tương ớt. Ở một số nơi thực khách còn dùng thêm món chả gà và một ít dầu cà cuống cho vào nước mắm để tăng thêm hương vị của món bánh. Ngày trước, chỉ vào dịp ngày rằm, ngày giỗ và Tết Nguyên đán người ta mới làm bánh tẻ để cúng. Ngày nay, có vùng làm bánh tẻ bán quanh năm. Cũng có vùng chỉ làm nếu được người ta đến đặt làm.

Một số loại bánh tẻ nổi tiếng như: Bánh tẻ làng Chờ (Yên Phong, Bắc Ninh); Bánh tẻ làng Phú Nhi (phường Phú Thịnh,Sơn Tây, Hà Nội); Bánh tẻ ở xã Phụng Công, Văn Giang, Hưng Yên (hay còn gọi bánh răng bừa); bánh lá ở Khoái Châu, Hưng Yên; ở Mỹ Đức, Hà Nội cũng có Bánh tẻ nhưng ít nổi tiếng.

Bún thang là món ăn tiêu biểu cho nghệ thuật ẩm thực Hà Nội. Người ta nói rằng các món ăn Hà Nội rất cầu kỳ, tinh tế, điều đó cũng đúng với món bún thang. Ai đã ăn món này 1 lần, thì dù đi đâu, làm gì, cũng nhớ về một miền quê hương với món bún đậm đà dân tộc.

Làm bún thang là một quá trình cầu kỳ, từ phần chuẩn bị cho đến nấu. Ước tính phải cần đến 20 nguyên liệu mới đủ để làm bún thang. Rau răm, mùi tàu, trứng gà rán mỏng, lườn gà xé, giò lụa thái sợi rải đều trên nền bún trắng. Bún phải là loại bún sợi nhỏ. Trên rắc tôm bông và rải vài lát lạp xưởng. Nước dùng phải là loại nước trong, nóng chan vừa bát, gia vị đi kèm như giấm, ớt, tỏi, hạt tiêu hoặc thêm chút mắm tôm. Một dị bản của bún thang là bún thang khô: nước dùng không chan cùng bát mà chỉ tráng qua bún cho nóng. Vẫn đầy đủ các vị kể trên song không húp như khi ăn bún nước.

Một số địa chỉ bún thang nức tiếng gần xa của thủ đô phải kể tới Bún Thang – 48 Cầu Gỗ, Hoàn Kiếm, Hà Nội, Bún thang Hàng Hòm, Bún thang Giảng Võ – D2 Giảng Võ, Quận Ba Đình, Bún thang Hạ Hồi, Bún thang Hàng Hành – Số 29 Hàng Hành, Hoàn Kiếm.

Bánh phu thê là một loại bánh ngọt cổ truyền của Việt Nam. Bánh phu thê mang ý nghĩa tượng trưng cho sự thủy chung của vợ chồng, và thường hay có mặt trong tiệc cưới như một lời nhắn nhủ đến các đôi vợ chồng trẻ. Đình Bảng là nơi gắn bó với phát tích của triều Lý và là nơi đầu tiên làm ra loại bánh này. Được gói bằng những tấm lá dong giản dị, rồi luộc lên, bánh phu thê không khoe mùi tỏa hương như bánh rán, bánh khúc. Chỉ tới khi bóc bánh đặt lên đĩa sứ người ta mới thật sự ngỡ ngàng. Dưới lớp bỏ bánh sắc vàng trong suốt, nhân bánh hiện ra. Ngoài đỗ xanh đãi sạch vỏ đã được hấp chín đánh tơi, người ta còn cho thêm đường trắng, cùi dừa, hạt sen và các hương ngũ vị.

Để làm bánh, người ta phải chọn loại gạo nếp cái hoa vàng thơm ngon. Gạo đem vo sạch, để ráo nước và dùng cối giã chứ không được xay bằng máy. Sau đó, lọc lấy tinh bột gạo. Một cân gạo nếp cái hoa vàng thường chỉ lấy được 4 lạng tinh bột. Bột lọc đó lại đem xay cho thật nhuyễn rồi phơi hoặc sấy khô để qua 15 ngày mới đem ra làm bánh, nếu làm ngay thì bánh sẽ nát. Nhân bánh là đỗ xanh ngâm kỹ đãi sạch vỏ. Đem hấp chín, nghiền mịn, thắng với đường và trộn lẫn vài sợi dừa đã được nạo nhỏ. Khi ăn, bánh thường được cắt làm bốn nên trong nhân bánh 4 hạt sen được đặt ở 4 góc.

Bánh gio (bánh tro) là món bánh truyền thống của người Việt. Bánh được làm với thành phần chính là gạo nếp ngâm qua nước tro và gói lá đem luộc chín trong nồi. Loại bánh này trước kia thường xuất hiện trong lễ cúng gia tiên của người Việt vào ngày Tết Đoan Ngọ bên cạnh các loại trái cây khác và thịt, xôi, chè. Hiện nay, bánh tro được làm và bán quanh năm trên khắp các vùng miền trong cả nước.

Bánh có vị lạt, mát dịu, thoang thoảng mùi tro vôi, mới ăn hơi lạ miệng. Theo Đông y, bánh tro tính mát ăn dễ tiêu, thích hợp nhất đối với trường hợp già yếu, trẻ em, có chứng bệnh nóng sốt âm ỉ (âm hư), những trường hợp dương thịnh gây âm hư như vào mùa hè mà cực điểm là đầu tháng năm Đoan ngọ (đoan dương - chính dương) thường gây ôn dịch thương âm. Vào dịp Tết Đoan Ngọ nó sẽ phát huy cao độ những tính năng trên do mấy ngày này người ta còn gặp nguy hại do ăn uống no say nhiều thứ béo, nhiệt, khó tiêu (rượu nếp, xoài, mít...). Bánh tro hợp với Tết Đoan Ngọ là vậy. Bánh không những trung hòa bớt độc hại trong ăn uống để bảo vệ sức khỏe trong ngày Tết Đoan Ngọ mà còn cả thời gian sau đó, giúp thanh nhiệt lợi tiểu, thải độc cho cơ thể, để phòng và góp phần chữa một số bệnh cần lợi tiểu như tăng huyết áp, thống phong (gút), sỏi thận v.v.

Tại Việt Nam, miền Bắc nổi tiếng có bánh tro làng Đắc Sở huyện Hoài Đức, Hà Nội; bánh gio Tây Đình, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc; bánh nẳng Chợ Tràng, Lập Thạch, Vĩnh Phúc; bánh nẳng Làng Dòng, Xuân Lũng, Phú Thọ, bánh nẳng của cộng đồng người Mường ở Thanh Sơn, Phú Thọ. Miền Trung có bánh tro Yên Lãng, Thọ Xuân, Thanh Hóa, bánh tro Quảng Nam, bánh tro Phú Yên, Bình Định.

Nhắc đến nét ẩm thực miền Bắc không thể thiếu được món Nem nắm Giao Thủy - thứ nem khiến người ta mê mẩn đến "quên cả lời em dặn dò".

Nem nắm Giao Thủy cầu kỳ ở khâu chế biến, được làm bằng thịt lợn nhưng đó phải là thịt nạc mông ngon, cùng mùi thơm chủ đạo của nem là thính. Thính được làm từ gạo tám thơm Hải Hậu bằng cách ngâm qua đêm, để ráo nước rồi đem rang đến khi gạo có màu vàng ngà rồi đem giã mịn. Món nem này làm mồi rượu vừa ăn, vừa uống không thấy chán. Nem được ăn ngay sau khi chế biến mà không để chua như một số loại nem khác, thường được cuộn vào lá sung và lá đinh năng. Nem có thể được chấm với nước mắm chắt mặn,nước mắm tỏi ớt hoặc chấm tương ớt và có thể ăn kèm với rau sống khác. Nếu ai đã từng thưởng thức qua món nem nắm Giao Thủy – đặc sản huyện biển Giao Thủy, Nam Định chắc chắn sẽ không quên được hương vị đậm đà của nước mứm, bùi của thính, vị ngọt của thịt, vị cay của tỏi hòa quyện với vị chát của lá đinh lăng, lá sung. Tất cả tạo nên món nem nắm Giao Thủy không nơi nào sánh được.

Bánh cáy là đặc sản của làng Nguyễn, xã Nguyên Xá huyện Đông Hưng, Thái Bình. Bánh cáy có nhiều màu sắc tự gạo nếp ngon, rang lên thành bỏng rồi giã thành bột, vê tròn thành quả. Quả được tẩm gấc thành con cái đỏ, tẩm dành dành thành con cái vàng rồi đem rán mỡ giòn tan cộng với mạch nha, mứt dừa, lạc rang thơm tróc vỏ. Nồi mạch nha được nhào trộn cho những nguyên liệu trên cùng với hạt bỏng trắng tinh đun nhỏ lửa đến độ dẻo cần thiết, bánh mềm, đem lèn chặt trong những chiếc khuôn bằng gỗ hình chữ nhật được lót thêm vừng, lạc, mứt dừa. Khi bánh nguội, dóc khuôn lấy ra cắt thành những thanh nhỏ, đóng hộp.

Bánh cáy làng Nguyễn thành phẩm đạt chất lượng phải đảm bảo độ ngọt vừa phải, thơm mùi lạc, vừng rang, ngậy vị của mứt bí, độ béo của xôi, dừa và vị cay cay của gừng… Khi cắn miếng bánh, thực khách sẽ cảm nhận được sự hòa quyện hương vị dẻo thơm, ngậy, bùi của những nguyên liệu từ ruộng đồng thông quê. Ẩn sau mỗi miếng bánh là cả quá trình làm tỉ mẩn, chất chứa tấm quê chân tình của người dân làng Nguyễn. Bánh Cáy là món đồ không thể thiếu trên bàn thờ ngày xuân của người dân Thái Bình.

Măng sặt có nhiều ở các địa phương, nhưng không phải nơi nào măng cũng ngon, có lẽ Yên Bái là mảnh đất có thổ nhưỡng và khí hậu hợp với sự sinh trưởng, phát triển của cây măng. Chẳng thế mà măng sặt Yên Bái đã trở thành món ăn được nhiều thực khách sành ăn bình chọn là món ngon và hấp dẫn nhất.

Măng sặt được mùa nhất vào cuối tháng 2 đầu tháng 3 dương lịch, măng sặt chỉ to cỡ chuỗi liềm, trắng nõn, mềm và ngọt, rất dễ chế biến, ăn không biết chán.

Măng sặt Nghĩa Lộ có thể chế biến thành các món ăn như: măng ninh xương, măng xào, măng luộc, măng nướng, măng dán, măng cay,...Gần đây, một số nhà hàng miền xuôi biết tiếng măng sặt Nghĩa Lộ cũng cho xe lên gom măng sặt chở về xuôi, chế biến thành nhiều món ăn ngon làm hài lòng thực khách.

Bánh rắn Đô Kỳ lúc còn nóng chung với nước mắm nguyên chất kèm theo chút ớt tươi cay nồng hòa với vị bùi ngọt tinh túy của gạo tẻ, béo ngậy của thịt lợn, mùi thơm của hành… sẽ làm cho những ai đã từng thưởng thức sẽ không sao quên được.

Hưng Hà nằm ở phía tây bắc của “vựa lúa Thái Bình” không thiếu những món quà quê dân dã làm từ lúa, trong đó phải kể đến bánh đa Làng Me, bánh chưng phố Lẻ, và nhất là bánh rắn Đô Kỳ. Không nổi tiếng khắp Hà Thành, bánh rắn khiêm nhường ở lại như một cách riêng để níu giữ những người con của quê hương, dù đi xa nơi đâu cũng nhớ tới. Bánh rắn được làm bằng gạo tẻ hạt đều, ngâm nước mưa 4 - 5 tiếng cho mềm rồi đem xay mịn. Công đoạn tiếp theo là cho bột vào lọc khô và nhào nhuyễn đến khi bột không dính tay.

Nhân bánh cũng không cầu kỳ, thịt đủ mỡ và nạc rửa sạch, luộc qua và thái dài khoảng 3 cm, hành khô bóc lớp vỏ ngoài đập dập, cho vào chảo mỡ nóng già phi vàng. Trộn hành khô vàng rộm vào thịt đã thái sẵn, ướp chút gia vị, nước mắm vừa ăn, thêm chút dọc hành tươi cũng đủ dậy mùi, mê đắm lòng người.

Mùa nào thứ ấy, khi thì lá rong, khi thì lá chuối, rửa sạch từng tàu, để ráo, lau thật khô. Trải tấm lá xanh mát, đầy ắp thiên nhiên xanh sạch, nắm một nắm bột vừa đủ đặt dọc thân lá, cho nhân thịt hành vào giữa, nắn tròn tay, dọc theo sống lá. Bánh gói xong được giữ bằng những sợi rơm, hoặc dây chuối phơi khô tước nhỏ, quấn quanh thân.

Đặt những chiếc bánh gói vào cái mẹt tre, chờ nồi nước sôi sùng sục thả bánh vào, đun vừa lửa khoảng 3 - 4 tiếng để bánh rắn nhưng không cứng, mềm nhưng không nhũn. Vớt bánh ra rổ cho ráo nước rồi ủ nóng kịp cho buổi chợ sớm tinh sương.

Nếu miền Nam có đặc sản gỏi cuốn thì Phở cuốn đặc sản miền Bắc cũng nổi tiếng như vậy. Cũng là nguyên liệu phở nhưng phở cuốn lại được tráng mỏng theo khổ vuông và chữ nhật. Phở cuốn được ăn kèm, cuốn cùng thịt bò chín, rau thơm, trứng chấm cùng nước chấm chua ngọt. Thường Phở cuốn đúng gốc đặc sản Hà Nội thì thường được ăn kèm tương ớt Hà Nội chua cay, không có vị ngọt.

Ngoài ra, do thịt bò chín hơi khô và ngấy nên có lúc nó được thay đổi bằng thịt bò tái, vị mềm và béo, không ngấy. Qua nhiều công thức, giai đoạn tẩm ướp để hoàn thiện thành một món ăn đặc sắc, phù hợp khẩu vị, phở cuốn đã gây sức hút với thực khách bốn phương.

Chắc hẳn bạn đã nghe đến làng Vũ Đại qua truyện ngắn Chí Phèo nổi tiếng của nhà văn Nam Cao rồi phải không? Cá kho làng Vũ Đại có nguồn gốc từ chính làng quê Vũ Đại đó đấy. Tuy cá kho thì ở đâu cũng có, bạn cũng có thể làm cá kho ở nhà một cách đơn giản nhưng cá kho làng Vũ Đại lại mang hương vị thơm ngon đặc biệt hoàn toàn khác.

cách làm cá kho làng Vũ

Niêu đất: Niêu đất chuẩn phải lấy từ Nghệ An vì chất đất ở đây tốt có thể đảm bảo độ bền trong quá trình kho gần 20 tiếng, vung của niêu phải lấy từ Thanh Hóa vì loại vung ở đây được thiết kế theo kiểu vòm lên dễ hơn trong việc kho cá. Trước khi kho phải cho 1 nắm gạo vào niêu đất để “tôi” sau đó phơi nắng cho niêu thêm chắc chắn.

Củi lửa: Cá kho bằng củi nhãn, vì theo người dân ở làng, nồi đất kho bằng củi nhãn sẽ làm mất mùi đất nung và làm cho món cá có hương thơm hấp dẫn hơn và củi nhãn cho lửa rất đượm. Trong quá trình kho cần phải ủ trấu để giữ nhiệt cho nồi luôn trong trạng thái sôi lục bục.

Gia vị đồng quê: Phải chọn toàn bộ gia vị tự nhiên: gừng, giềng , chanh, nước cốt cua đồng, hành, tiêu (hoặc ớt), nước cốt xương sườn lợn ….

Trong quá trình kho, khi cạn nước, cần hòa nước dùng ( kẹo đắng ) vào nước cốt chanh, nước cốt của và một số gia vị cổ truyền khác có pha thêm chút nước để thường xuyên tra vào làm cá được ngập nước, phải cho nồi cá sôi sùng sục trong suốt 20 – 24 tiếng đồng hồ.

Khi kho xong, cá cần phải săn chắc lại, mùi hương tỏa lên cần phải có mùi thơm kết hợp của gừng + hành + cá và các loại gia vị khác và không còn mùi tanh.Niêu đất sau khi rửa sạch phải lót ở bên dưới một lớp giềng lát để cá không bị cháy.Cá được chọn để kho phải là loại cá tươi, hiện tại có 2 loại cá người dân thường kho là cá trắm đen và cá rô đồng. Sau khi mổ cá, bỏ lại đầu và đuôi, cho cá luôn vào niêu đất sau đó phủ một lớp giềng + gừng + hành khô giã lên trên, cho mắm, muối, gia vị vào và bắt đầu kho.

Hãy thử một lần đến làng Vũ Đại, vùng quê Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam thưởng thức cá kho đặc sản Hà Nam này nha.