Văn Thánh Miếu (thuộc phường 4, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long) là một trong ba Văn Thánh Miếu nổi tiếng của vùng đồng bằng sông Cửu Long có từ thế kỷ 19. Hai Văn Thánh Miếu khác nằm ở thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai và đất Gia Định xưa. Văn Thánh Miếu Vĩnh Long được xây dựng nhằm đề cao Nho giáo. Và, nơi đây cũng là một di tích lịch sử nổi tiếng được đông đảo du khách từ trong và ngoài nước ghé tham quan khi có dịp .
Tìm hiểu lịch sử Văn Thánh Miếu khi du lịch Vĩnh Long
Văn Thánh Miếu là công trình kiến trúc do Phan Thanh Giản (Kinh lược sứ Nam Kỳ) và Đốc học Nguyễn Thông chủ xướng xây dựng. Tuy trên danh nghĩa xây dựng Văn Thánh Miếu để làm nơi thờ cúng Khổng Tử và là nơi cho các sĩ tử tập trung ôn luyện khoa cử nhưng thực chất, đây là một tụ điểm hoạt động văn hóa đề cao các bậc tiền hiền và giáo dục lòng yêu nước. Năm Kỷ Mùi, Tự Đức (1859), Gia Định, Biên Hòa và Định Tường nối nhau thất phủ, sĩ phu ba tỉnh đã đã tìm cách về Vĩnh Long tham gia các hoạt động yêu nước. Lúc này, Văn Thánh Miếu là địa điểm được Đốc học Nguyễn Thông và các sĩ phu chọn làm địa bàn hội họp.
Nữ sinh chụp hình trước cổng Văn Thánh Miếu Vĩnh Long
Trong quá trình xây dựng Văn Thánh Miếu Vĩnh Long, Phan Thanh Giản có ý muốn xây thêm một thơ lầu nhưng vì quân Pháp đến đánh chiếm, ông đã tuẫn tiết (chết vì nghĩa lớn) còn Nguyễn Thông tỵ nạn ra Bình Thuận nên đã không thực hiện được. Quân Pháp lấy cớ thiếu gỗ xây dựng dinh tỉnh trưởng nên có ý định dở bỏ Văn Thánh Miếu. Người dân địa phương trong vùng đã cử bá hộ Trương Ngọc Lang đứng ra ngăn cản, công trình mới không bị phá hủy. Đến năm 1869, bá hộ Trương Ngọc Lang đã quyên tiền để xây lầu thơ, thực hiện ước muốn lúc sinh thời của cụ Phan Thanh Giản. Nhờ thế, công trình xây dựng đặc sắc này mới tồn tại còn khá nguyên vẹn đến ngày hôm nay. Có dịp du lịch miền Tây sông nước về với vùng đất Vĩnh Long, du khách hãy đến để khám phá Văn Thánh Miếu nổi tiếng này.
Khám phá kiến trúc Văn Thánh Miếu Vĩnh Long
Được xây dựng từ năm 1864 – 1866, Văn Thánh Miếu đến nay vẫn giữ được những nét kiến trúc xưa. Cổng tam quan của Văn Thánh Miếu được xây theo lối cổ lầu có ba tầng mái, đơn giản nhưng mang đậm nét mỹ thuật. Sau cổng tam quan là con đường thần đạo dẫn lối vào điện Đại Thành. Hai bên đường là hai hàng cây cổ thụ cao lớn và thẳng tắp, đến đây du khách cảm nhận được sự yên tĩnh và tôn nghiêm như ở chốn thiền môn. Giữa đường thần đạo có ba tấm bia đá: tấm bia số 1 là trước tác của Phan Thanh Giản trước khi tuẫn tiết (1866), dựng năm 1911; tấm bia số 2 dựng để kỷ niệm Tống Hữu Định và giới trí thức trong cuộc trùng tu ngôi miếu lần 2 (năm 1903); tấm bia số 3 được dựng năm 1931 ghi lại di chúc của Trương Thị Loan, người đã hiến đất cho miếu làm tự điền (là con gái của Bá hộ Trương Ngọc Lang, người có nhiều công lao trong việc xây dựng và bảo tồn Văn Thánh Miếu).
Khuôn viên rộng rãi, thoáng mát trong Văn Thánh Miếu
Cuối đường thần đạo là điện Đại Thành. Bên trong, nơi chính điện thờ Khổng Tử và bốn vị cao đồ như Tống thánh Tăng Tử, Á thánh Mạnh Tử, Phục thánh Nhan Tử và Thuật thánh Tử Tư. Bàn thờ hai bên tả hữu thờ 12 vị cao đồ. Hai bên chính điện có hai gian nhà, gọi là Tả vu và Hữu vu, thờ 72 vị là học trò giỏi của Khổng Tử hay còn gọi là Thất thập nhị hiền.
Ngoài ra, trong khuôn viên Văn Thánh Miếu còn có hai hồ Nhật Tinh và Nguyệt Anh là hai ao nhỏ trồng sen và một công trình kiến trúc nhỏ là Tụy Văn Lâu (hay Văn Xương Các) nằm bên phải đường thần đạo.Tụy Văn Lầu (lầu nhóm họp giới văn nhân hiền tài) được xây dựng từ năm 1869 đến năm 1872 mới hoàn thành. Đến năm 1914, Tụy Văn Lầu mới được trùng tu với nền gạch, cột gỗ căm xe, mái lợp ngói ống. Trong Tụy Văn Lâu còn lưu giữ Sắc phong thần của nhà Nguyễn trao cho Phan Thanh Giản.Tầng trên lầu thờ ba vị Văn Xương Đế Quân, là những vị thần chuyên lo việc học hành thi cử. Tầng dưới thờ Sùng đức tiên sinh Võ Trường Toản và cụ Phan Thanh Giản. Ngoài ra, nơi đây còn thờ các quan trọng thần ở Vĩnh Long như Tổng đốc Trương Văn Uyển, Đốc học Nguyễn Thông, Đốc bộ đường Trương Văn Uyển, Giáo thọ Nguyễn Trí Mẫn…
Tụy Văn Lâu – một công trình nhỏ nhưng đẹp trong Văn Thánh Miếu Vĩnh Long
Hàng năm tại điện Đại Thành có các lễ cúng Xuân Đinh và Thu Đinh, tại Tụy Văn Lâu có lễ vía cụ Phan Thanh Giãn vào các ngày 4 và 5 tháng Bảy âm lịch, lễ cúng vọng các trung thần liệt tử vào các ngày 12 và 13 tháng Mười âm lịch. Vào dịp diễn ra lễ hội, Văn Thánh Miếu đón đông đảo lượt khách về tham dự. Du khách đến với lễ hội vừa có dịp tỏ lòng thành kính đối với các bậc tiền nhân vừa có điều kiện tìm hiểu về lịch sử văn hóa dân tộc qua những công trình kiến trúc cổ còn được bảo tồn qua thời gian và lịch sử.
Khám phá Văn Thánh Miếu qua Tour du lịch Vĩnh Long
Văn Thánh Miếu là niềm tự hào của người dân tỉnh Vĩnh Long nói riêng và vùng đất Nam Bộ nói chung. Với truyền thống tôn sư trọng đạo, chính quyền và người dân Vĩnh Long đã có ý thức bảo vệ và trùng tu tôn tạo để Văn Thánh Miếu không chỉ là điểm đến gần gũi của người dân địa phương mà còn là một địa chỉ hấp dẫn với khách du lịch gần xa. Trải qua nhiều đợt trùng tu, Văn Thánh Miếu vẫn còn giữ lại những nét kiến trúc ban đầu. Với những giá trị văn hóa và lịch sử mang ý nghĩa quan trọng, Văn Thánh Miếu đã được Bộ Văn hóa thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Nhiều du khách chụp hình lưu niệm khi đến tham quan Văn Thánh Miếu
Qúy khách có nhu cầu tham quan Văn Thánh Miếu có thể đăng ký tham gia các Tour Miền Tây có hành trình về Vĩnh Long của Viet Fun Travel như Tour Miền Tây 4 Ngày 3 Đêm (Mỹ Tho – Vĩnh Long – Cần Thơ – Châu Đốc), Tour Du Lịch Miền Tây 2 Ngày 1 Đêm (Cái Bè – Vĩnh Long – Cần Thơ)… Hành trình của chúng tôi sẽ đưa Qúy khách đến tham quan những điểm du lịch nổi bật ở Vĩnh Long. Và, nếu có nhiều thời gian và điều kiện, Qúy khách hãy dành thời gian để ghé thăm Văn Thánh Miếu – một công trình độc đáo của vùng đất Vĩnh Long.
Viet Fun Travel Tổng hợp
