Giới thiệu về Nhà thờ Giáo Xứ Thanh Hải

Lược sử Giáo xứ Thanh Hải

1. Vị trí địa lý

Giáo xứ Thanh Hải có diện tích khoảng 3 cây số vuông. Đông giáp biển, kéo dài từ Hòn Chồng đến đầu đường Mai Xuân Thưởng. Tây giáp đường rày xe lửa và một số gia đình gần trường Cao Đẳng Sư Phạm Trung Ương II. Nam giáp đường Hòn Chồng kéo dài đến chân núi sạn. Bắc giáp đèo Rù Rỳ kéo dài đến Nghĩa trang Bắc thành phố.

1. Hình thành và phát triển

Thanh Hải là một giáo xứ nằm trên bờ biển đông bắc thị xã Nha Trang, cách Toà Giám Mục độ 4 cây số. Với bộ mặt ngày nay của nó, khách du lịch từ xa tới sẽ tưởng Thanh Hải là một xứ đạo đã có từ nhiều năm, nhưng thực ra, nó chỉ là một ấp tân lập, một giáo xứ mới được hơn 20 tuổi đời. Vào khoảng năm 1945,có 4,5 gia đình Công giáo từ mấy xứ lân cận Nha Trang đến sinh sống tại ấp Phú Xương hiện nay. Tiếp đó, sau cuộc chiến chinh bùng nổ, lại có thêm mấy chục gia đình nữa, họ tới tạm trú xung quanh tu viện Phanxicô, chân đồi xóm Bóng, để được yên sống dưới sự che chở, nâng đỡ của các Linh mục Dòng Phanxicô. Vốn là những nhà truyền giáo, tuy âm thầm lặng lẽ nhưng nhiệt thành hăng hái, từ lâu hằng ôm ấp một mộng ước gầy dựng được những xứ đạo trên bờ biển hoang vắng này, các Linh mục dòng phanxicô đã lợi dụng ngay thời cơ để thực hiện mộng ước trên. Các Ngài đã qui tụ tất cả những gia đình đó về Phú Xương, và tạm cất một ngôi nhà nguyện nhỏ để tối sớm họ có chỗ đọc kinh dâng lễ.

Giáo xứ Thanh Hải ngày nay đã thành hình từ đó và công đầu là của các Cha Dòng Phanxicô Nha Trang. Chúa Quan Phòng đã chấp thuận và chúc phúc cho công việc của các Ngài bằng cách tạo ra cơ hội để cho nó được tiến triển và lớn mạnh lên. Phong trào di cư vĩ đại năm 1954 rồi những xáo trộn trong những năm kế tiếp, đã đem vào Phú Xương một số khá lớn đồng bào công giáo di cư từ Bắc-Việt, và tị nạn từ các tĩnh miền Trung khiến cho Phú Xương đột nhiên trở thành một khu Công Giáo đông đảo. Sung sướng nhìn thấy ước vọng gần được thể hiện, các Linh mục dòng càng thêm phấn khởi và cố quyết đi đến thành công. Các Ngài đã biệt phái hẵn một Linh mục, Cha Dương Liên Mỹ, đảm nhiệm và điều hành công việc. Được sử dụng theo đúng sở thích và khả năng, rộng lớn hơn khu Phú Xương, để có thể dung nạp được số giáo dân hiện đã khá đông và chắc chắn sẽ còn đông hơn trong tương lai. Ngài đã giải quyết vấn đề mau lẹ và dễ dàng.

Trên bờ biển từ Hòn Chồng đến Đồng Đế, có một khu đất hoang, trên hai cây số vuông, phong cảnh đẹp, khí hậu tốt, có thể là một địa điểm định cư rất thích hợp được nhắm tới đã từ lâu Ngài nhất quyết chọn địa điểm này và sau khi đã được chính quyền địa phương chấp thuận cho phép định cư tại đó những đồng bào Công giáo đang tạm trú tại Phú Xương, Ngài liền cho khai quang, phân lộ và chia đất cho họ, hướng dẫn và giúp họ làm nhà cửa; đồng thời, Ngài cũng cho xây cất một nhà thờ đủ dung nạp số giáo dân hiện có, và một trường rộng rãi mát mẽ. Thế là một họ Đạo đã thật sự thành lập với danh hiệu là Thanh Hải, và họ mới Thanh Hải vẫn còn được Linh mục Dương Liên Mỹ lãnh đạo cho tới năm 1957.

Sau đó Linh mục Trần Hữu Đức, cũng thuộc dòng Phanxicô về thay thế và làm việc trong 3 năm ở họ này, để giữ vững và tổ chức họ cho có quy cũ hơn, Ngài đã thành công. Tới đây công việc thành lập họ Thanh Hải coi như đã hoàn tất, và các Linh mục Dòng Phanxico đã trao lại cho giáo sĩ Địa Phận quyền lãnh đạo và hướng dẫn. Năm 1959 Đức Giám Mục Giáo Phận đã chính thức nâng họ Thanh Hải lên thành một giáo xứ với đầy đủ tư cách, quyền lợi theo Giáo Luật và cử Linh mục Lê Hồng Thanh làm Cha sở của Giáo xứ mới. Từ đây,và nhất là từ khi trong địa hạt xứ Thanh Hải có thêm 3 cơ sở Công giáo lớn: Chủng viện Sao Biển, Nhà nữ tu Cát Minh và nhà chi nhánh Thánh Giá Trinh Vương (Gò Thị) thì bộ mặt Thanh Hải đã thay đổi hẳn, và một luồng sinh khí mới đã tràn ngập Giáo xứ này, khiến cho càng được đà tiến lên mạnh hơn.

Nghĩa đường Phục Sinh –  nơi cất giữ các hài cốt

Chỉ nội trong 9,10 năm dưới thời ba Cha sở: Lê Hồng Thanh (1959-1964), Nguyễn Hữu Ban (1964-1966), Nguyễn Quang Sách (1966-1967) xứ Thanh Hải đã tiến được những bước dài trong mọi mặt. Số giáo dân từ 3,4 trăm đã nhảy lên đến 1.600; nội bộ được tổ chức khá qui củ, Nhà trường được tu bổ lại rộng rãi khang trang hơn với số học sinh tương đối đông đúc; các hội đoàn lần lượt được thành lập, sinh hoạt đạo đức trong xứ sốt sắng.

Linh mục Phan Văn Nguyện đến nhận xứ năm 1967. Công tác trọng tâm của Ngài là đã cùng với Hội Đồng Tư Vấn và Giáo xứ hô hào, đôn đốc cho giáo dân xây lại ngôi Thánh đường. Đây là công việc cấp bách cần được thi hành gấp rút: Thánh đường cũ đã phải hạ xuống vì thời gian và mối mọt đã làm hư hỏng gần hết, đàng khác, số giáo dân gia tăng quá mau lẹ, sức sinh hoạt đạo đức của xứ và của các hội đoàn, cũng như nghi thức mới của Phụng vụ, tất cả đều đòi hỏi một Thánh đường rộng lớn hơn và thích hợp hơn. Công việc thật cấp bách và hết sức khó khăn, nhất là trong giai đoạn này. Nhưng mọi người đều đã cố gắng, lại nhờ sự giúp đỡ rộng rãi của Đức Giám Mục Địa Phận, các linh mục và anh em giáo dân trong cũng như ngoài Địa Phận, ngôi Thánh đường đồ sộ nguy nga đã được hoàn thành nội trong một năm: đặt viên đá đầu tiên 08-03-1970 và dâng thánh lễ thứ nhất – đêm giao thừa ngày 26-01-1971.

Vấn đề Thánh đường đã được giải quyết xong. Từ đây, tất cả trọng tâm hoạt động Giáo xứ sẽ được qui tụ về sinh hoạt đạo đức và đời sống giáo dân. Hiện nay có các khu: A, B, C, D và khu: Phú Đồng, Rù Rỳ, Xóm Nhỏ

Các Linh Mục phụ trách giáo xứ từ ngày thành lập đến nay:

Lm Bernado Dương liên Mỹ và Lm Anphongsô Trần Phước Đức 1951 – 1959
Lm Phêrô Lê Hồng Thanh 1959 – 1961
Lm Gioan Baotixita Nguyễn Hữu Ban 1964 – 1967
Lm Nguyễn Quang Sách 1967 – 1968
Lm Augustinô Phạm Văn Nguyện 1968 – 1975
Lm Giuse Nguyễn Quang Huy 1975 – 14/10/2006
Lm phó Mai Xuân Vĩnh 1997-2002
Lm GB. Nguyễn Hữu Bút 2002-2004
Lm. Phêrô Mai Tính 14/10/2006 – nay

Hoa quả ơn gọi của giáo xứ

Lm Giải, Lm Cho, Lm Minh, Lm Sinh, Lm Ban, Lm Thành, Lm Phong, Lm Khuê, Lm Dũng, Lm An,
Lm Dương Hồng Nhật, Thầy Đẩy, Thầy Hoà, Thầy Mỹ, Thầy Phúc, Thầy Linh,

Nữ tu Thuyết, Nữ tu Kim Nữ, Nữ tu Hiến,, Nữ tu Trang, Nữ tu Thắm,

Sinh hoạt giáo xứ

1. Các lớp giáo lý

Giáo lý phổ thông quanh năm gồm các lớp: Đồng cỏ non I, II; Sơ cấp I, II, III; Căn bản I, II, III; Kinh Thánh I, II.

Bồi dưỡng Giáo lý viên: hàng tuần Giáo lý hôn nhân hàng năm từ tháng 7-12 2.

Các hoạt động:

Linh mục giáo xứ và giáo dân thường xuyên trợ giúp cho Trại phong Núi Sạn và cơ sở từ thiện xã hội (trước kia là nhà Lạc Thiện), nhất là trong các dịp lễ Chúa Giáng sinh và Tết Nguyên Đán. Hàng năm, giáo xứ đóng góp cho Hội Chữ Thập Đỏ trên 2 triệu đồng.

Hướng tương lai

Vấn đề Làng Phong Cùi Xóm Nhỏ Núi Sạn Một công việc tông đồ và bác ái cao độ của Nha Trang ngày nay là việc phục vụ những người mắc bệnh phong cùi ở Núi Sạn và những người già yếu không nơi nương tựa ở Rù Rì trong tỉnh Khánh Hoà. Trong gần 3 thập niên 50-60-70, các tu sĩ Dòng Phanxicô Nha Trang đã đứng ra chăm lo cho họ và thành lập 2 cơ sở nhân đạo Núi Sạn và đèo Rù Rì, nay đều toạ lạc trong địa dư giáo xứ Thanh Hải Nha Trang.

Sau năm 1975, các tu sĩ Phanxicô phải lần lượt ra đi trao quyền quản lý cho Nhà Nước. Khi chúng tôi đến thăm Núi Sạn năm 1992, chỉ còn duy nhất một tu sĩ là Thầy Nguyễn Văn Hân vẫn tiếp tục phục vụ, nhưng trong tình trạng thay đổi như sau: Trại Lạc Thiện Dưỡng Lão Rù Rì có khoảng 100 cụ già và 20 em mồ côi không cha mẹ và thân nhân. Trại Cùi Núi Sạn nay đổi tên là Bệnh Viện Da Liễu Khánh Hoà và do nhà nước hoàn toàn quản lý. Có khoảng 15 nhân viên làm việc trong bệnh viện; từ bác sĩ đến hộ lý, do nhà nước tuyển dụng. Số bệnh nhân không được quá 65 người. Bệnh viện nằm phía bên trong núi, có hàng rào, có cổng gác. Làng Cùi Xóm Nhỏ Núi Sạn. Kế cận bệnh viện (phía bên ngoài) một số rất đông bệnh nhân và gia đình đến ngoại trú, tập trung tành như một làng, một xóm nhỏ. Làng này thuộc nhóm Khóm Tây-Nam Phường Vĩnh Hải, thành phố Nha Trang. Chính trong làng này thuộc Khóm Tây-Nam phường Vĩnh Hải, thành phố Nha Trang.

Chính trong làng ngoại trú này mà tu sĩ Nguyễn Văn Hân vẫn còn được lui tới phục vụ. Về phương diện tôn giáo, linh mục Nguyễn Quang Huy, cha sở Giáo xứ Thanh Hải gần đấy, đảm nhận trách nhiệm tinh thần. Từ 1989 cha được dâng thánh lễ các ngày Chúa Nhật và giáo dan Thanh Hải quan tâm đến số phận những bệnh nhân cùi. Cho dù ngày nay chương trình bài trừ bênh phong đã có nhiều tiến bộ, nhưng những bệnh nhân nào đã “xuất viện” Bệnh viện Da Liễu Khánh Hoà đều phải “tự phát, tự túc và tự lập”. Họ không thể về quê quán, vì mặc cảm dị dạng tay chân, mặt mũi, và cũng vì thân nhân đã bỏ rơi. Họ phải tự dựng lều cất nhà trên đất nghĩa trang, hoặc bất cứ chỗ nào có chút đất để trồng trọt. Phải chăng, một lần nữa họ lại bị từ bỏ, và phải sống chật vật, phần vì không còn nhờ cậy vào con cháu, phần vì giá yếu, tàn phế chân tay. Làng cùi Núi Sạn (hay Xóm Nhỏ Núi Sạn) này gồm 109 hộ gia đình. Số bệnh nhân là 145 người (trong số 45 người bị tàn phế 100%, nghĩa là cụt tay chân, mù loà, già ốm, không thể tự kiếm sống). Tính cả với con cháu là 455 người.

Cha Nguyễn Quang Huy và giáo dân Xứ Thanh Hải đang lo chuyển mồ mả ra khỏi khu vực sinh sống của các gia đình cùi. Hiện nay có 73 ngôi mộ nằm rải rác xen kẽ với các gia đình. Đã bốc được 24 mộ, còn lại 49 mộ. Cha Huy đang kêu gọi sự ủng hộ để hoàn tất Dự án đào mả hốt cốt này.

Các trẻ em tại làng này, niên khoá 1995-1996, là 123 em, được chia ra như sau: mẫu giáo A và B, 47 em; cấp I, 56 em; cấp II, 14 em; cấp III, 5 em; Đại học, 2 em.

Linh mục Nguyễn Quang Huy một mình phải lo xoay xở giúp các em tránh mặc cảm là những người con của các gia đình phong cùi nên bị thất học và đói ăn. Mỗi tháng cha phải tốn cho 125 em là 23.950.000 đồng (khoảng 2.000 Mỹ kim). Mỗi sáng trước khi đi học, các em được linh mục Huy cho một ổ bánh mì (không nhân) ăn đỡ đói. Linh mục Huy có thể tiếp tục như vậy cho đến bao giờ nếu chúng ta không tiếp tay giúp đỡ Riêng về 150 trại viên trại cùi Núi Sạn và Trại dưỡng lão Rù Rì, linh mục Nguyễn Quang Huy kêu gọi giúp đỡ để tăng khẩu phần ăn thêm 1.000 đVn/ngày, tức 10 cents một ngày. Một năm cha Huy cần 5.375.000 đVN (tức 530 USD) giúp nuôi họ và 10.950.000 đVN (tức 1.100 USD) để mỗi năm tặng họ 1 bộ quần áo, 1 mùng và 1 mền. Nếu tặng mỗi trại viên 5 dollars một năm, họ có thể mua đồ dùng cá nhân. Tại Bệnh Viện do nhà nước quản lý, bác sĩ Trương Tân Minh, giám đốc, cho chúng tôi biết “Hiện nay, vì thuốc điều trị tốt, bệnh nhân rất cần thêm dinh dưỡng trong các bữa ăn hằng ngày. Nghĩa là cần thêm 2.000 đồng cho mỗi người (20 cents). Mỗi tháng sẽ là: 65 x 2.000$ x 30 ngày là 3.900.000 đồng. Như vậy với hơn 300 dollars, 65 bệnh nhân Cùi Núi Sạn sẽ được bồi dưỡng thêm trong một tháng để có thể đủ sức uống thuốc diệt trừ siêu vi trùng cùi. Cách Nha Trang 35 km về hướng Cam Ranh có một nhóm nhỏ 30 gia đình gồm khoảng 100-150 bệnh nhân cùi đã khỏi, gọi là Xóm Cam Tân. Thầy Nguyễn Văn Hoà, Dòng Thánh Giuse, đã xin đất cho họ canh tác và Hội Người Bạn Cùi ở Tustin (Orange County) trong “Chiến Dịch Bài Trừ Bệnh Cùi ở Việt Nam” đã tặng một cái máy cày. Đời sống của các gia đình nay đã có thể tự lập.

* Nguồn : Trang WEB Giáo Phận Nha Trang