Giới thiệu về Nhà thờ Giáo Xứ Cao Mại

Theo truyền ngôn, khoảng thế kỷ XI, Cao Mại là cồn cát Biển Đông, có tên là Cao Mại và được chia làm 3 thôn: Cao Mại Thượng, Cao Mại Hạ và Cao Đường. Sau một thời gian, Ban Hương Thôn cũng đệ trình lên Tổng Tri Phủ Bắc Kỳ, tách thôn Cao Mại Thượng làm hai là Cao Mại Nhân và Cao Mại Nghĩa Giáp.

Khoảng cuối thế kỷ XVII, các thừa sai Dòng Tên cùng 6 thầy trợ sĩ đến đây rao giảng Tin Mừng và thành lập một họ giáo tên là Cao Mại Nghĩa Giáp. Các thầy đã cùng với cha Chất xây dựng ngôi nhà thờ đầu tiên dâng kính Đức Mẹ hồn xác lên trời – Nhà Thờ Cao Mại

Năm 1706, Đức cha Raymundo Lezolin Cao – Giám mục giáo phận Đông Đàng Ngoài – nâng họ giáo Cao Mại Nghĩa Giáp lên thành giáo xứ và nhận thánh Phanxicô Xaviê và thánh Anna làm quan thầy.

Theo sử ký Địa phận Trung, xứ Cao Mại được cha Trực và cha Ân dòng Tên coi sóc. Khi các cha Dòng Tên rút về, Giáo xứ Cao Mại sát nhập vào xứ Bác Trạch, do cha Lý dòng Đaminh coi sóc. Khoảng đầu thế kỷ XX, Đức cha Phêrô Munagorri Trung tách Cao Mại và các họ khác thành một xứ độc lập.

Năm 1950, do chiến tranh nên ngôi nhà thờ cổ kính có diện tích 576 m2 bằng gỗ lim, chạm trổ kỳ công đã bị đốt cháy hoàn toàn.

Ngày 15.3.1977, Đức cha giáo phận cho phép tháo dỡ nhà Hội quán (phía Nam nhà thờ), đền thánh Vinh sơn và nhà thờ Phú Cốc (họ Phú Cốc di cư hết) ghép thành ngôi nhà thờ nhỏ.

Ngày 30.7.1991, Đức cha Phanxicô Nguyễn Văn Sang dâng thánh lễ đặt viên đá khởi công xây dựng ngôi nhà thờ với chiều dài 50m, rộng 18m, cao 14m. Ngày 21.4.1992, ngôi thánh đường nguy nga, kiến trúc mái vòm theo kiểu Ấn Độ đã hoàn thành.

Thời vua Tự Đức cấm đạo, Cao Mại có 9 vị anh hùng tử đạo, đã có hồ sơ làm án phong Chân phước.

Giáo xứ Cao Mại gồm các giáo họ: Cao Bình, Thanh Nê, Cao Đường, Khả Cảnh. Trước kia, Cao Mại còn có Giáo họ Tân Cơ, Khả Lễ và Phú Cốc nhưng đã di cư vào miền Nam.

Từ khi thành lập đến nay, Cao Mại có khá đông các cha coi sóc: cha Trực, cha Ân, cha Lý, cha Gia, cha Báu, cha Quản, cha Huỳnh, cha Tuấn, cha Trác, cha Huấn, cha Tưởng, cha Khanh, cha Phủ, cha Lương, cha Thành, cha Thiệp, cha Luật, cha Khuông, cha Tú, Cha Gioan Baotixita Trần Du Đồng, cha Gioan Baotixita Trần Trọng Uyên, cha Giuse Nguyễn Quang Phục, Đức Ông Tôma Aquinô Trần Trung Hà, cha Giuse Nguyễn Thành Hiến, hiện nay là cha Giêrônimô Nguyễn Văn Đạo.

Với lòng nhiệt thành sống đạo, trải qua biết bao khó khăn, giáo dân nơi đây vẫn vươn mình đứng lên sánh vai cùng với các xứ trong giáo phận. Giáo xứ đã tận tuỵ đóng góp sức người sức của để vun đắp cho vườn thiêng Giáo Hội bốn mùa hoa trái xum xuê. Các đoàn hội của giáo xứ như: Hội Đền tạ Thánh Tâm, Huynh đoàn giáo dân Đa minh, hội Hiền mẫu, hội thánh Giuse, hội các Thánh tử đạo Việt Nam, hội Kèn, Giáo lý viên… tất cả cùng hăng say cộng tác với cha xứ trong mọi hoạt động, tích cực thực thi sứ mạng tông đồ làm rạng danh Thiên Chúa và Giáo Hội.